Chorwackie winne odkrycia

Zeszłotygodniowa degustacja win chorwackich, zorganizowana przez Przedstawicielstwo Chorwackiej Wspólnoty Turystycznej w Polsce Visit Croatia z niemałym wsparciem zespołu Winicjatywa-Ferment miała na celu zmianę perspektywy oceny win chorwackich przez polskich miłośników wina. Wina chorwackie są najczęściej degustowane na miejscu, w Chorwacji, przy okazji turystycznych wojaży. Jest bowiem Chorwacja, a zwłaszcza jej wybrzeże, stałym kierunkiem dla polskich turystów zarówno tych, którzy podróżują tradycyjnie w grupach lub rodzinach autokarami i samochodami, jak również dla coraz większej rzeszy decydujących się na podróż lotniczą. Polaków kusi nie tylko morze i plaże, ale i tradycyjna chorwacka gościnność, kuchnia no i … wino. A choć z dużą chęcią pite przez naszych rodaków, ze względu na kuchnię właśnie, oraz klimat, nie cieszy się ono specjalnym poważaniem. Może dlatego, że wybierając popularne stołowe wina nie zawsze Polacy mają szansę docenić te lepsze.

A tutaj wybór jest duży, bo Chorwacja jest krajem winiarskim oferujących różne style win produkowane w jakże różnorodnych warunkach klimatycznych. Od win pochodzących z regionów o klimacie typowo kontynentalnym po wreszcie gorące śródziemnomorskie. Dodatkowo przy wielości odmian można zagubić się w różnorodności stylów i smaków. Tomasz Prange-Barczyński wraz z zespołem Fermentu zdecydował się zaprezentować dziesięć z nich, pokazując jakość i różnorodność chorwackiej oferty. Bo Chorwacja to 21 tys. ha winnic, na których uprawiane są winne latorośle z wielu odmian międzynarodowych, ale również 39 odmian endemicznych.

“Chorwackie Odkrycia”
zdjęcie Przedstawicielstwa Chorwackiej Wspólnoty Turystycznej w Polsce

Tomac Plešivica Brut Rosé

Degustację rozpoczęto tradycyjnie winem musującym. Wino wytworzone metodą tradycyjną w 100% z odmiany pinot noir. Zastosowano technicznikę saingée, w której część moszczu podlega winifikacji w kontakcie ze skórkami, przez to wino nabiera intensywniejszego koloru. Uzyskane w ten sposób wino różowe ma silniejszy kolor różowy, zaś aromaty stają się wyrazistsze. W tym winie uzyskano nie tylko intensywny kolor, ale i aromaty poziomki, truskawki, maliny, nuty skóki pomarańczy i jakże przyjemne aromaty masła i skórki od chleba. W smaku wino bardzo przyjemne, o wysokiej kwasowości i wyraźnie zaznaczonym elementem mineralnym. Finisz wina długi i bardzo przyjemny.

Wino świetne na aperitif nie tylko w gorący chorwacki wieczór. Warto się nad nim powżnie zastanowić, gdyż wina musujące różowe zaczynają być niezwykle popularne w Polsce, zaś klasa tego wina jest na tyle wysoka, że z pewnością uświetni nie tylko zwyłe przyjęcie, ale i weselne.

Kabola Istrian Malvasia 2021

Malvazija istarska to jedna z najstarszych autochtonicznych odmian winorośli w Chorwacji. Uprawiana głównie na Istrii (stąd jej nazwa) i w północnej części chorwackiego wybrzeża (tzw. Primorje). Uprawę datuje się od czasów starożytnych i jest jedną z najwcześniejszych opisanych odmian winnej latorośli w historii Chorwacji.

Kabola Istrian Malvasia 2021 to wino o pięknym zielonkawo-żółtym kolorze. W zapachu aromaty limonki, nieco zielonego jabłka, a także kwiaty i mięta. W smaku niezwykle świeża kwasowość zbalansowana aromatami owocowymi z lekkimi posmakiem mineralnym i długim finiszem o lekko brzoskwiniowym posmaku. Wino niezwykle czysto wykonane, bardzo przyjemne w odbiorze.

Krajančić Pošip Intrada 2020

Winiarnia Krajančić powstała w 1997, kiedy Luka, właściciel winnic i winiarni, postanowił reaktywować wielowiekową tradycję produkcji win. Na swojej 3,5 hektarowej winnicy uprawia tylko jedną odmianę – pošip – i trzeba przyznać, że wina z tej odmiany świetnie pokazują jakość i potencjał siedliska oraz szczepu.

Wino wytworzono w kontrolowanej fermentacji z użyciem wyselkcjonowanych drożdży. W kolorze wino słomkowe z zielonymi refleksami, w zapachu lekko wycofane, nie narzucające się, z aromatami owoców. W smaku mocne ciało, z zaskakująca świeżą kwasowością, mocnymi aromatami świeżych owoców i kwiatów oraz lekkimi nutami wanilii i cynamonu. Wino bogate w smaku i niezwykle przyjemne w odbiorze pokazuje, jakże wspaniałe wina można tworzyć z endemicznych chorwackich odmian. W mojej opinii jedno z lepszych win degustacji i warto będzie odmianę i markę zapamiętać na przyszłość.

“Chorwackie Odkrycia”
zdjęcie Przedstawicielstwa Chorwackiej Wspólnoty Turystycznej w Polsce

Krauthaker Mitrovac Graševina Kutjevo 2020

Winiarnia Krauthaker jest położona na południowych zboczach góry Krndija w słynnym z uprawy winorośli regionie Kutjevo. Główną odmianą, z jakiej produkowane są wina tego producenta, to graševina, znana w całej Środkowej Europie i północnych Włoszech jako welschriesling, olaszrizling, laški rizling czy wreszcie riesling italico. Wina z tej odmiany od Vlado Krauthakera często są nagradzane złotymi medalami na targach i wystawach winiarskich. 

Jednoparcelowa Krauthaker Mitrovac Graševina Kutjevo 2020 świetnie pokazuje potencjał siedliska i odmiany. Wino w kolorze jasnozielonym, w zapachu nieco wycofane. W smaku pełne, kremowe, acz o wyraźnie zaznaczonej świeżej kwasowości oraz wyraźnej nucie mineralnej. Wrażnie wyczuwalne również nuty ziołowe, trawiaste, migdałów i brzoskwiń pokazują świetną jakość tego wina. W stylistyce miałem skojarzenia z winami z olaszrizling znad Balatonu z siedlisk, gdzie jest przewaga łupków. Wino bardzo dobre i warte degustacji.

Kosovec Moslavina Škrlet Selection 2017

Choć region Moslavina nawet samym Chorwatom nie kojarzy się z interesującymi winami to kolejne wino w degustacji to było wino pamarańczowe od młodego producenta Ivana Kosovca. Pracuje on nad popularyzacją endemicznej odmiany škrlet, która rośnie na obszarze tego regionu. I tylko tutaj. Skórki winogron tej odmiany są różowe i z lekka nakrapiane, co może wiązać się z jej nazwą. I właśnie te skórki producenta postarał się wykorzystać, by produkować wina pomarańczowe o silnym, indywidualnym charakterze.

Efekt jest jak najbardziej interesujący. Wino o kolorze dojrzałej pomarańczy prezentuje w zapachu aromaty polnych kwiatów i trawy. W smaku dołączają nuty miodu lipowego, aromaty cytrusów i przypraw korzennych. W smaku lekko pikantne od tanin, o wyrazistej kwasowości i długim, lekko pieprznym finiszu. Wino zdecydowanie gastronomiczne, głównie do sałatek wegańskich oraz z owocami morza.

Testament Dalmacija Opolo 2019

Winnica Testament ulokowana jest w północnej części Dalmacji, bezpośrednio przy średniowiecznym mieście Šibenik. Wytworzone z dwóch endemicznych odmian – pošip oraz babić – w znacznym stopniu odbiegają od typowych win różowych o jakże mocnych aromatach kwiatowych, które najczęściej są produkowane na tej części wybrzeża Morza Śródziemnego. Opolo to lekkie wino różwe bardziej przypominające róże prowansalskie.

W kolorze jasnego różu emanuje w zapachu aromatami brzoskwiń i kwiatów. W smaku wino o silnej kwasowości z elkka oleistymi nutami również w strukturze. Na szczęście zachowana jest w winie owocowość, która w dużym stopniu krempuje buchającą kwasowość. Wino zdecydowanie na aperitif.

Bibich Reserva 5 2018

Kolejne wino również z okolic Šibenika, z miejscowości to czerwone wino z odmian babić, plavina (znanej jako primitivo lub zinfandel) oraz lasin (również powiązana genetycznie z primitivo). Wino niezwykle ciemne i skoncentrowane. W zapachu aromaty czarnej porzeczki oraz pieprzu. W smaku silna koncentracja owoców, średnia kwasowość oraz dużo dojrzałych, miękkich tanin o lekko mentolowym posmaku. Wino potężne, dojrzałe, choć ze względu na swą strukturę raczej przeznaczone do makaronów z gęstymi, czerwonymi sosami niż steków.

“Chorwackie Odkrycia”
zdjęcie Przedstawicielstwa Chorwackiej Wspólnoty Turystycznej w Polsce

Coronica Gran Teran Istria 2017

Kolejne czerwone pochodzi z Istrii, gdzie czerwona ziemia pełna składników żelaza pozwala na uprawę winogron z lokalnej odmiany teran, dającej wina o mocnym charakterze. Gran Teran od Coronica jest jednym z najlepszych teranów na półwyspie. To wino o mocnym rubinowym kolorze w zapachu emanuje aromatami czerwonych wiśni, dojrzałych śliwek, ziół oraz nut dymnych. W smaku pojawiają się owoce leśne, cynamon i goździki. Wino potężne, jednocześnie niezwykle świeże mimo minionych 5 lat. Jeszcze chyba za młode na następnych 10 lat będzie na pewno pokaże pełnię swojej klasy. Obok wina z odmiany pošip zdecydowanie najlepsze wino degustacji…

Tomić Plavac Mali Hvar 2017

… choć tuż za nimi ulokowały się wina z odmiany plavac mali. Odmiana ta znana z głównie półwyspu Pelješac. Odmiana ta wymaga dużej liczby dni słonecznych oraz wydłużonej wegetacji i właśnie tu, w południowej części Dalmacji znalazła swoją siedzibę.

Tomić Plavac Mali Hvar 2017 wyprodukowany został na wyspie Hvar, gdzie warunki dla upraw plavac mali są równie dobre, co na półwyspie Pelješac czy wyspie Korčula. Wino o mocnej koncentracji, daje w zapachu aromaty śliwek, jeżyn, jagód, nieco kawy. Bardzo przyjemny w odbiorze i zaskakująco lekki, jak na wino z tej odmiany, przez swoje jedwabiste aromaty staje się bardzo przyjemnym w odbiorze winem.

Kiridžija Pelješac Dingač 2018

Ostatnie wino w degustacji to plavac mali z półwyspu Pelješac z siedliska Dingač, jednego z najbardziej cenionych nie tylko w Dalmacji, ale i w całej Chorwacji. Niezwykle soczyste, jak na wino o mocnej koncentracji, z aromatami jagód i czekolady oraz ziół, w tym miety. Wino niezwykle smaczne, choć wymagające poważnych potraw np. duszonych w oliwie warzyw czy mięs. Dla wielu jest to wino najpełniej oddające dalmackie wybrzeże i zaskakująco świetnie pasujące równiez do potraw z owocami morza.

Podsumowując degustowane wina warto podkreślić rożnorodność stylistyczną i zastosowanych odmian chorwackich win. Wydaje się, że Polacy mają jeszcze wiele do odkrycia nie tylko na wybrzeżu Adriatyku, ale również w głebi lądu. Warto w drodze na wybrzeże zawitać do regionów i lokalnych producentów by przekonać się, jakie skarby kryje Chorwacja.

Jerzy Moskała

“Chorwackie Odkrycia”
zdjęcie Przedstawicielstwa Chorwackiej Wspólnoty Turystycznej w Polsce

Advertisement

Pelješac – winiarski raj

Choć sława tego miejsca niegdyś mocno przygasła to dziś hasło Pelješac ponownie rozpala wyobraźnię winnych entuzjastów. Ten mocno wyciągnięty wzdłuż wybrzeża południowej Dalmacji półwysep, który ma wszelkie cechy wyspiarskie poza tym, że można niego swobodnie wjechać z lądu samochodem, wszystkim przyjezdnym może się się kojarzyć z miejscem szczególnym. Bo prawie dookoła woda, góry nie za wysokie, powietrze morskie, znakomite. Za to entuzjastom wina Pelješac zdecydowanie kojarzy się z rajem. Bo miejsce to jest szczególne – gleba, ekspozycja i lokalny mikroklimat sprawiają, że na tym półwyspie wino udaje się jak nigdzie. Wiedzieli Grecy, Rzymianie, Wenecjanie, wiedzieli to i Austriacy, którzy w czasach cesarza Franciszka Józefa na masową skale właśnie stąd importowali wino. Wino, które dawało zawsze gwarancję najwyższej jakości, a spławiane do Splitu czy Triestu szybko było przesyłane do Wiednia, stolicy imperium Habsburgów. Parafrazując słynny tekst z filmu: “Wino, wiesz Pan, ma najszybszy transport” – wiedeńscy oficjele, damy i zwykli urzędnicy nie mogli się doczekać tego wina.

Ale o tym wiedzą i współcześni, którzy na czele z wielbicielem epoki CK, Węgier i Chorwacji, Robertem Makłowiczem, tłumnie ruszyli na półwyspe szukając tego, czego często nie można znaleźć w rodzinnym Krakowie czy Warszawie: znakomitej lokalnej kuchni, wina i ciepłego słońca przez większość roku.

Zagłębiając się w półwysep turyści co i rusz napotykają na ogłoszenia firm winiarskich, sprzedaży wina czy degustacji. Bo na półwysie jest istne zatrzęsienie lokalnych producentów, a choć ich jest tak wielu, to najważniejszy jest tylko jeden: plavac mali. To szczep, który głównie na tym półwyspie występuje, a na pewno na nim najlepiej się udaje. Szczep mylnie niegdyś wskazywano jako tożsamy z  crljenak kaštelanskim vel tribidrag, znanymi w Polsce dobrze jako włoskie primitivo. Plavac mali to krzyżówka tribidraga właśnie i szczepu dobričić, które już prawie całkiem uległ zapomnieniu. Badania DNA dotyczące ojcostwa są nie tylko wśród ludzi całkiem popularne.

Plavac mali to krzewy winnej latorośli dające drobne grona o grubych skórkach. Co ciekaw – miąższ w środku jest koloru różowego, podobnie jak np, w gruzińskim saperavi, nie da się, jak to jest w przypadku np. pinot noir czy merlot wyprodukować wina białego. Tu co najwyżej może być wino różowe. Gruba skórka obok potęgi garbników czy koloru w winie chroni owoce przed skutkami słońca. W efekcie zbiory winorośli są późniejsze niż w przypadku innych szczepów – grona dojrzewają jako ostatnie – i to nawet na południowych stokach już i tak mocno na południe wysuniętego półwyspu.

Kluczem do zrozumienia różnorodności, a w sumie i wysokiej jakości części win z Pelješac jest gleba. Najlepsza, zwykle na stokach gór, wraz z ekspozycją na słońce dają znakomite wina.

Rodzaj gleby zwykle można rozpoznawac po kolorze oraz strukturze. Te pełne kamyczków i innych elementach skalnych, są wbrew pozorom najlepsze. To one tworzą znakomite terrois i zwykle kojarzą się z rozpoznawalnymi markami, a taką na pewno jest winnica Vino Špaleta.

Zlokalizowana w małej miejscowości – Kunie Pelješkiej – raptem dwu-hektarowa obsadzona jest winną latoroślą – oczywiście plavac mali. Uprawa wina w tej rodzinie to tradycja 200-letnia, a przeodkowie Ivo spławiali z nieodkległego Crkvice wino do Wiednia. Kuna to zresztą nie tylko miejsce dla artystów winiarskich – to również miejsce narodzin takich malarzy jak Emil Čolić Bobanović czy Mato Celestin Medović. Być może właśnie ich wielkość wynikła z wielkości lokalnych win, które pijali, ale tego się pewnie pewnie nigdy nie dowiemy. Zaś o wielkości win z Kuna mogłem sie u państwa Špaleta przekonać osobiście.

Skoro nasady to jedynie plavac mali można zapomnieć o winach białych. Špaleta Plavac Mali Rose 2015 to wino produkowane tak jak wino białe, ale ze względu na powyżej przytaczane cechy szczepu wino ma różowy kolor w odcieniu amarantu. W zapachu wino lekko wycofane, potrzebujące nieco czasu by ukazać swoje aromaty. A to głównie lekkie czerwone owoce i zioła. W ustach niezwykle świeże, o lekkiej owocowości, średniej kwasowości i bardzo przyjemnych drobnych taninach. Tu także mocno wyczuwalne są zioła, ale one chyba przenikają cały półwysep, a może nawet całą Chorwację. Wino zdecydowanie do posiłków – ryb, owoców morza – choć i solo piło się niezwykle przyjemnie.

Špaleta Plavac Mali Quality Wine 2015 to podstawowe wino czerwone. W kolorze nuty rubinowe, w zapachu zdecydowanie dojrzałe czerwone owoce i mnóstwo ziół. W smaku wino niezwykle wyrównane i zaokrąglone – aż dziw, że do osiągnięcia takiego poziomu nie używano dojrzewania w beczkach.

Špaleta Plavac Mali Selekcija 2015 to wino wytworzone z gron krzewów ponad 40-letnich. Dojrzewało w beczkach klasy barrique przez okres 6 miesięcy, co w efekcie dało wino o niesamowitych cechach. Niezwykle skoncentrowane w zapachu, ale również w smaku pokazuje aromaty dojrzałych owoców mocno zintegrowanych z nutami ziołowymki. W smaku wysoka koncentracja, a jednocześnie znakomity balans pokazujący klasę i dojrzalość tego wina. Dawno nie miałem okazji degustować wina na takim poziomie.

Za każdym silnym mężczyzną stoi jego kobieta. Tak samo w przypadku Ivo Špaleta – jego żona Renata nie tylko znakomicie potrafiła prezentować wina, ale również, jak sądzę, być muzą dla tego winiarskiego artysty.

Z wyprawy do Pelješac, Kuny i domu Państwa Špaleta było to, że do Chorwacji wybrałem się samolotem. Inaczej wróciłbym do Polski w bagażnikiem wypełnionym ich winami.

Jerzy Moskała

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Skaramuca Dingač 2010

Choć większość win chorwackich to wina białe, wina z półwyspu Pelješac to głównie wina czerwone. Półwysep położony w południowej części dalmatyńskiego wybrzeża Chorwacji jest częstym wyborem dla turystów z Polski. Warto, by zainteresowali się przy tym lokalnymi winami, które są warte ich uwagi.

Na półwyspie króluje szczep dający wina czerwone – Plavac Mali. Sam Dingač to region półwyspu obsadzony tą winną latoroślą, zaś nachylenie stoków do 45%. Stąd bardzo silna ekspozycja na słońce dające winogrona pełne słońca. Wina z Dingača nie są zbyt znane w Polsce. Szkoda, bo są bardzo ciekawe.

Skaramuca Dingač 2010 to wino o średniej szacie. W nosie silnie wyczuwalne nuty beczkowe (wanilia, tytoń) oraz owocowe (śliwka). W ustach wino daje długi i aksamitny smak, bardzo elegancki i zaokrąglony. Wino daje zniuansowane i złożone smaki – raczej dla poszukiwaczy i odkrywców nowych, ciekawych smaków, niż po prostu do posiłków. Niemniej oprócz smakowania można pokusić się o łączenie z jedzeniem, choć z bardziej wyszukanymi potrawami mięsnymi jak kaczka na dziko czy schab ze śliwką.

Wino godne polecenia.

Dystrybutor: vinobar.pl.

Jerzy Moskała

Zdjęcie udostępnione przez dystrybutora.