Na moim blogu sporo opisów win z portugalskich regionów winiarskich Douro czy Dao, dużo zaś mniej z regionu Lisboa, bezpośrednio sąsiadującym ze stolicą kraju. Na pewno szkoda, bo jest to bardzo różnorodny region, z jednej strony ma więcej apelacji (DOC) niż jakikolwiek inny region winiarski w Portugalii, w sumie dziewięć, ale produkuje też niedrogie wina do codziennej konsumpcji sprzedawane jako Vinho Regional Lisboa (VR Lisboa). Relatywnie jest tu też dużo spółdzielni winiarskich produkujących wina zarówno te popularne, jak i wysokiej jakości..
Przykładem takiej jest spółdzielni jest Adega de Azueira, istniejąca od ponad 50 lat, produkująca rocznie około 11 milionów litrów wina, w tym 85% czerwonego i 15% białego. Obecnie zrzesza około 400 aktywnych członków, a obszar produkcji winogron obejmuje około 1200 hektarów winnic. Obok win popularnych można znaleźć w ich ofercie wina klasy reserva czy grande reserva.
O Magnânimo D. João V. Grande Reserva 2019
Przykładem takiego wina jest O Magnânimo D. João V. Grande Reserva 2019, wino dostępne w sieci Auchan. Wino wyprodukowane z odmian alicante bouschet, syrah oraz touriga nacional. Dojrzewało w beczkach z dębu amerykańskiego przez 12 miesięcy i według oceny szacownej komisji złożonej z ekspertów, co jest w Portugalii standardem, otrzymała status grande reserva.
O Magnânimo D. João V. Grande Reserva 2019 to wino o mocnym czerwonym kolorze z granatowymi poblaskami. W zapachu dominują nuty owoców leśnych oraz wiśni i porzeczki wsparte przyprawami oraz nutami tostowymi. W smaku niezwykle złożone i głębokie, o mocnej strukturze, acz jedwabiste, owocowym wyrazie i niezłej kwasowości. Finisz długi oparty o miękkie i drobne taniny z lekką pieprzną końcówką.
Wino degustowałem do kawałków pieczonej jagnięciny, ale równie świetnie wypadłoby z zapieczonym bakłażanem zarówno w wersji mięsnej z wieprzowiną czy wołowiną, jak i vege. Dla miłośników serów deska takowych z pomidorkami koktajlowymi i słodką papryką Ramiro byłoby znakomitym połączeniem.
Wino bardzo dobre. Dostępne w hipermarketach sieci Auchan.
Dziś wracamy do win z regionu Trás-os-Montes, nadal mało znanego regionu Portugalii, który charakteryzuje się ostrzejszymi warunkami klimatycznymi niż w przypadku reszty Portugalii. Region jest wysoko położony od 350 do 700 m n.p.m. Klimat jest suchy i bardzo gorący latem, zaś zimą temperatura często spada poniżej zera. Gleby są tu mocno ubogie – dominuje łupkowe i granitowe podłoże. Rosną tu lasy sosnowe, a w dolinach winnice, gaje oliwne i drzewa owocowych. Produkowane tu wina zawierają sporą kwasowość, ale są owocowe z wyraźną nutą mineralną. Dla tych, który to odpowiada, mogą być ciekawą alternatywą dla win ze środkowej i południowej Portugalii.
Terras de Mogadouro DOC Trás-os-Montes Tinto 2020
Wino wyprodukowano w ramach projektu Wine Indigenus, prowadzonego przez Cristiano Piresa. Realizowany jest w regionie Trás-os-Montes, w subregionie Planalto Mirandês, gdzie historia uprawy winorośli i produkcji wina, choć z biegiem czasu zapomniana, liczy sobie stulecia sięgając czasów pre-romańskich.
Terras de Mogadouro DOC Trás-os-Montes Tinto 2020 to wino wyprodukowane z odmian touriga nacional, touriga franca, tinta amarela oraz tinta roriz, a za produkcje odpowiadał winemaker Rute Gonçalves. Wino o rubinowej barwie, z aromatami czerwonych owoców, eleganckimi i delikatnymi nutami kwiatowymi, lekkimi nutami jagód oraz tostów. W smaku przyjemnie owocowe dobrze zbalansowane przez kwasowość i zintegrowane taniny. Finisz długi, lekko taniczny.
Wino dobre, degustowane do talerza serów oraz dojrzewających wędlin. Zakup własny.
Kolejne wino z regionu Dão, bo wina z tego regionu są bardzo interesujące przy całkiem jeszcze znośnych cenach. Tym razem wino Quinta do Margarido Colheita Seleccionada Tinto 2017, a zatem następny po 2015 rocznik, dla którego producent wypuścił wino oznaczone jako colheita seleccionada podkreślając w tym przypadku specjalny rocznik. Wino z roku 2015 miałem okazję degustować i opisałem je tutaj.
Quinta do Margarido Colheita Seleccionada Red 2017
Wino wytworzono z odmian touriga nacional, alfrocheiro oraz tinta roriz, zaś za proces produkcji odpowiedzialny był winemaker Carlos Mendes Ferreira. Fermentacja i dojrzewanie odbywało się w stalowych tankach, a następnie w butelce. Po ponad 6 latach, jakie minęło od tego rocznika można stwierdzić, że wino jest dojrzałe.
Wino w kolorze jasnego rubinu z żywymi poblaskami. W zapachu aromaty dojrzałych owoców czerwonych i czarnych oraz kwiatów. W ustach soczyste, o przyjemnym balansie owocowości i kwasowości i długim finiszu na zintegrowanych taninach.
W porównaniu z rocznikiem 2015 wino dużo ciekawsze. Świetnie sprawdziło się do serów i dojrzewających wędlin, choć do gotowanej wieprzowej glonki czy zapiekanki z bakłażanów i cieciorki też by się świetnie sprawdziło. Raczej do codziennych posiłków.
Wina z Madery nie są zbyt popularne w Polsce. Wprawdzie coraz więcej Polaków wybiera jako cel podróży tę malowniczą wyspę, ale nie wynika z tego zwiększona popularność tego trunku w naszym kraju. A szkoda, bo jest on, mimo, że słodki, bardzo interesujący i w swojej stylistyce niezwykle pasujący do kuchni polskiej, szczególnie w obszarze deserów jakże pełnych orzechów czy miodu.
Co ciekawe popularność, jeszcze onegdaj tak duża, trunków z atlantyckiej wyspy, maleje na całym świecie w związku z odwrotem od win słodkich w ogóle, a deserowych w szczególności. Może to w związku z ociepleniem klimatu (jest cieplej więc nie potrzebujemy aż tyle cukru=energii w organizmach), może ze skokiem cywilizacyjnym, który eliminuje problem marźnięcia? A może po prostu wina słodkie nam się najwyraźniej nudzą i poszukujemy wersji wytrawnych? To pewnie zagadnienie na dysertację na poziomie Master of Wine ale taki stan ma o tyle zalety, że wina te są dziś relatywnie tanie, jak na koszty produkcji, i możemy w związku z tym cieszyć się nimi mimo naszych szczuplejących budżetów.
Blandys 5 years Reserve Madeira
Na przykład Blandys 5 years Reserve Madeira, wina dostępnego na polskim rynku. Wyprodukowane przez winemakera Francisco Albuquerque z odmian malvasia i bual dojrzewało oddzielnie przez 5 lat w beczkach z amerykańskiego dębu tradycyjną metodą canteiro tj. wino dojrzewało w beczkach ułożonych w magazynach, gdzie delikatne podgrzewanie wina i wpływ drewna nadał mu charakterystyczny dla madery karmelowy smak. Następnie wino po zmieszaniu odpoczywało w butelkach przez ponad sześć miesięcy.
W efekcie uzyskano piękny złotobrązowy kolor. W zapachu klasyczny bukiet madery tj karmel, orzechy, nuty przypraw i drewna. Na smaku aksamitne, miękkie i mocne, o zrównoważonej kwasowości. Finisz długi z nutami mięty.
Wino degustowałem do ciasteczek z orzechami i miodem i sprawdziło się znakomicie. Ale możliwe są połączenia z owocami, mleczną czekoladą czy polskim sernikiem z rodzynkami, a także z twardymi serami. Wino bardzo dobre. Zakup własny na Maderze, acz wino jest również dostępne w Polsce.
O winach od José Piteira miałem okazję już wcześniej pisać. Z artykułami nt. jego win można zapoznać się tutaj, a z rocznikiem tegoż wina 2021 tutaj. Warto pamiętać, że to jedynie próbka produktów tego producenta, który produkuje wina głównie w regionie Alentejo.
Region Alentejo obejmuje dużą część południowej połowy Portugalii i znany jest z produkcji oliwy, korka oraz wina właśnie. Nasady winnych latorośli są bardzo często stare, co gwarantuje niskie plony, ale wyższą jakość. Gorący klimat tej części Portugalii powoduje, że wina, głównie czerwone, są cięższe, emanują owocowością, ale są często dżemowate i o niskiej kwasowości. Czyli w sam raz dla wielu klientów z Polski.
Adega Granja Amareleja José Piteira Tinto 2022
Adega Granja Amareleja José Piteira Tinto 2022 jednak takie nie jest, Wytworzone z odmian alfrocheiro, alicante bouschet, aragonêz, moreto oraz trincadeira. Winogrona zebrano mechanicznie, a winemakerem był oczywiście José Piteira. Wino fermentowało w dużych kadziach, a następnie dojrzewało przez rok w butelce. Można więc rzec: świeżak.
W efekcie uzyskano wino o sporej dawce owocowości i przyjemnym, wcale nie dżemowym aromacie czerwonych i leśnych owoców. W smaku zaskakująco jak na wina z Alentejo lekkie, niezła kwasowość, nieprzesadzone garbniki i średnia długość. Finisz oparty na drobnych taninach.
Wino zgodnie z zaleceniami serwowałem w temperaturze 15°C, co zdecydowanie było dobrym pomysłem. Połączone z pieczoną szynką sprawdziło się bardzo dobrze, choć bez problemu można je serwować do pieczonego drobiu czy serów.
To wino podstawowe ale całkiem dobre. Zakup własny.
O winach tego producenta miałem już okazję pisać tutaj i tutaj. Były to wina klasy reserve, a zatem wyższej niż podstawowe wino tego producenta (do informacji o nim zapraszam do poprzednich wpisów). Tym razem mamy wino, które nie jest winem podstawowym, ale nie jest też reserve. To co to za wino?
Żeby to zrozumieć trzeba przywołać sposób oznaczania win jako reserve w Portugalii. Nie jest to tak, jak w Hiszpanii, gdzie spełnienie odpowiednich warunków produkcji pozwala na oznaczanie win np. crianza czy reserva. W Portugalii decydują o tym gremia ekspertów, którzy określają, czy dane wino spełnia warunki reserve.
Colheita Especial czyli po angielsku Special Harvest jest nieco innym przypadkiem, gdzie producent wskazuje, że znakomite warunki dla tego rocznika pozwalają na wyprodukowanie lepszego wina. Lepszego niż inne roczniki. I taki był wg producentów rocznik 2021.
Adega Cooperativa de Redondo Porta da Ravessa Colheita Especial Tinto 2021
Za produkcję odpowiadał Pedro Hipólito, zaś wino wyprodukowano z odmian aragonêz, trincadeira oraz alicante bouchet. Wino następnie dojrzewało przez 6 miesięcy w beczkach z dębu francuskiego. W efekcie uzyskano wino o ciemnym kolorze i sporej koncentracji. W zapachu nuty dojrzałych śliwek, lekko dżemowe, łączą się z nutami warzyw i przypraw. W smaku silna owocowość, nuty wanilii i mocny taniczny finisz. Wino jest dobrze zbalansowane, przyjemne w odbiorze.
Wino degustowałem do serów i dojrzewających wędlin. Sprawdziło się bardzo dobrze, acz możliwe jest jego degustacja solo, jako wino kontenplacyjne.
To naprawdę bardzo dobre wino. Widać, ze rocznik rzeczywiście był dobry. Zakup własny. Wino jest dostępne w sieci Dom Wina.
W ostatni poniedziałek szerzej opisałem win z degustacji Tejo, ale z Portugalią się nie żegnamy, gdyż dziś wino z regionu Douro. Castello d’Alba to marka Rui Roboredo Madeira, którego wino z 2017 roku ze starych krzewów miałem okazję opisać tutaj Warto też pamiętać, że Castello d’Alba to nie jedynie wina spokojne. Warto zainteresować się również ich porto, winem wzmacnianym od tego producenta, np. Vintage Port 2011.
Castello d’Alba Douro Reserva Tinto 2018
Wino wyprodukowano z trzech odmian. Dominuje touriga franca 50%, następnie touriga nacional 40% oraz tinta roriz 10%. W kolorze barwa ciemnego fioletu. W zapachu dominują owoce leśne: jeżyny i jagody, a poza tym śliwka, nieco skóry i dębu. W smaku ponownie pojawia się śliwka, ale już w połączeniu z kawą i w towarzystwie nut mineralnych. Niezła kwasowość i umiarkowane taniny zwieńczone są przyjemnym i długim finiszem.
Wino degustowane do zapiekanych bakłażanów. Sprawdziło się znakomicie. Wygląda na to, że wina tej marki można brać praktycznie w ciemno, gdyż w średniej cenie dostajemy wina solidnie wyprodukowane.
Już kolejny rok na targach EnoExpo w Krakowie organizowane są seminaria i degustacje win z portugalskiego regionu Tejo. W tym roku prowadzącym byli wspólnie Dirceu Vianna Junior, Master of Wine z Brazylii oraz Andrzej Strzelczyk, z Polish Wine Academy, a gościem specjalnym był Luis de Castro, prezydent Komisji Winiarskiej Regionu Tejo (CVR Tejo).. Obok szeregu szczegółowych informacji o regionie, jego możliwościach produkcji win i roli dla rynku portugalskiego, polskiego i światowego, była możliwość degustacji wybranych przez prowadzących etykiet. Pierwszego dnia zestaw win składał się z sześciu butelek, dwóch białych i czterech czerwonych. Poniżej krótki opis degustowanych win.
Adega do Cartaxo Bridão Private Collection DOC Tejo Branco
Pierwszym winem było wino z linii Bridão, kupaż białych odmian arinto, verdelho, sauvignon blanc oraz chardonnay. Nazwa private collection pewnie miała za zadanie nobilitację tego wina, choć wino, jeśli już zostało zakupione, raczej w prywatnej kolekcji za długo nie postoi. To dlatego, że jest niezwykle pijalne, a intensywne aromaty owoców tropikalnych oraz owoców cytrusowych, świeżość i równowaga skłania, szczególnie w okresie letnim, na sączenie tego schłodzonego trunku na tarasie lub serwowanie do lekkich sałatek. Bardzo przyjemne w odbiorze podstawowe białe wino.
Kolejnym było wino z odmiany fernao pires, najpopularniejszej odmiany w Portugalii, oczywiście wśród odmian białych. Wino wyprodukowane z gron pozyskanych ze starych winorośli, tj mających ponad 65 lat. Wyraźne, wręcz słone nuty mineralne pokazują terroir wina. Wino dojrzewało w beczkach z dębu francuskiego (1/3 w nowych, 2/3 w używanych beczkach) przez osiem miesięcy, co znalazło swoje odzwierciedlenie w w połączeniu z aromatami cytrusów nut lekko prażonej dębiny. W smaku tego wina jest świetna kwasowość, harmonijnie połączona z owocowością i długim, lekko słonym finiszem. Wino eleganckie, do potraw z białymi sosami, np. sandacza w sosie cytrynowym.
Muszę przyznać, że to wino zrobiło na mnie wrażenie przypominając białe burgundy. Porównując koszt tychże win z Falcoaria portugalskie wino staje się zdecydowanie konkurencyjne. I co ciekawe – dla mnie zaskakującym było, jak dobre wino można wyprodukować z wydawałoby się przeciętnej odmiany jak fernao pires.
Quinta da Lagoalva de Cima Dona Isabel Juliana Tejo DOC Tinto
Kolejne wino to już wino czerwone wyprodukowane z odmian alfrocheiro, alicante bouschet, tannat oraz syrah. Winogrona zbierano z wybranych parceli, rzecz jasna ręcznie, i transportowano w małych skrzynkach. Fermentacja odbywała się w stalowych tankach, a następnie wino dojrzewało w nowych lub rocznych beczkach z dębu francuskiego ok. 14 miesięcy.
W efekcie uzyskano wino o ciemnym, czerwonym kolorze z granatowymi poblaskami. W zapachu aromaty dojrzałych leśnych owoców, czekolady, wanilii i tytoniu. W smaku bogate, o świeżej kwasowości i owocowości, częściowo zintegrowanych taninach i długim finiszu, lekko pieprznym finiszu. Wino świetne, szczególnie dla miłośników grillowanych potraw.
Encosta do Sobral Vinhas Velhas Tinto
Kolejne czerwone wino, które mieliśmy możliwość zdegustowania, to wino z Encosta do Sobral, posiadłości w subregionie Tomar, położonym w północnej części regionu. Wino wyprodukowano z gron pozyskanych ze starych krzewów, z odmian touriga nacional 40% , syrah 40% oraz cabernet sauvignon pozostałe 20%. Wino fermentowało w stalowych tankach, a następnie dojrzewało przez 12 miesięcy w beczkach z dębu francuskiego. Wino w kolorze prezentuje się w głębokim, rubinowym odcieniu. W zapachu dominują aromaty czerwonych owoców oraz ziół. W smaku wino zaskakująco świeże, o sporej kwasowości, typowej złożoności wina ze starych krzewów i przyjemnym tanicznym finiszu. Wino bardzo dobre i warte spróbowania szczególnie dla tych, którzy szukają elegancji, którą można znaleźć właśnie w winach z owoców starych krzewów.
Quinta da Atela Reserva Tinto CVR IG
Kolejne wino to kupaż odmian merlot, syrah oraz petit verdot. Rocznik 2019, który był degustowany, wyprodukowano z gron krzewów dwudziestoletnich, a wino po winifikacji w stalowych kadziach dojrzewało w beczkach z dębu francuskiego przez 12 miesięcy.
Kolejne wino o rubinowej barwie i mocnych aromatach czerwonych owoców. W smaku pojawiają się nuty balsamiczne i dębiny. W smaku dojrzałe, z jedwabistymi taninami i eleganckim, intensywnym finiszem. Wino przyjemne w odbiorze, choć jego potencjał pokazuje jeszcze przynajmniej 5-7 lat, kiedy można by je spożyć.
Marquesa de Cadaval Tejo DOC Tinto
Ostatnim degustowanym winem było wino z odmian touriga acional, trincadeira oraz alicante bouschet. Wino niezwykle aromatyczne i intensywne, z nutami leśnych owoców, fiołków i przypraw. Wino do mocnej budowie, świeżej kwasowości i intensywnej taniczności pokazuje potencjał dojrzewania na kilkanaście, a może kilkadziesiąt lat. Wino świetne, warte zapamiętania, a dla kolekcjonerów dobry materiał do uzupełnienia piwniczki z winami.
Przyznam, że degustacja win z Tejo na EnoExpo mocno odmieniła mój pogląd na te wina. Obok, co jest oczywiste i znane, całej masy win budżetowych, Tejo oferuje wina interesujące, o dobrej lub bardzo dobrej jakości, szczególnie przeliczając cenę do jakości. Co również ciekawe wina te potrafią mieć świetny potencjał dojrzewania, więc warto szukać takich win, które mogą kilka lub nawet kilkanaście lat poczekać w piwniczce by pokazać swoją klasę. Warto się zatem zainteresować winami z tego regionu, bo jest w czym wybierać.
Carmim Cooperativa Agricola to spółdzielnia rolnicza została utworzona w Reguengos de Monsaraz w 1971 roku przez grupę sześćdziesięciu plantatorów winorośli. Po latach ta firma z regionu Alentejo jest nie tylko producentem masowym win przyczyniając się do pozycji regionu i kraju na rynku winiarskim, ale stara się oderwać od skojarzeń z produkcją win codziennych promując swoje produkty z najlepszych działek i roczników. Linia Monsaraz jest próbą przebijania szklanego sufitu win spółdzielczych z Alentejo.
Adega de Reguengos Monsaraz Alentejo DOC Reserve Tinto 2020
Adega de Reguengos Monsaraz Alentejo DOC Reserve Tinto 2020 to wino wyprodukowane z odmian alicante bouschet, trincadeira oraz touriga nacional. Za produkcję był odpowiedzialny Rui Veladas. Zbiór winogron przeprowadzono ręcznie, a po 20-dniowej maceracji wino dojrzewało w beczkach z dębu francuskiego i amerykańskiego przez 9 miesięcy. W efekcie uzyskano wino w kolorze granatu o aromatach dojrzałych jeżyn i malin z pikantnymi nutami. W smaku zaskakująco świeża kwasowość, mocne ciało, pyszne aromaty owoców i minerałów z długim tanicznym finiszem.
Chyba warto pochylić się nad winami z Alentejo i przyjrzeć im się lepiej, bo poza masą win tanich można znaleźć wina o całkiem przyzwoitej jakości w dobrych cenach. Więc warto szukać.
Nazwisko João Portugal Ramos jest silnie związane z produkcją win z regionów Vinho Verde, Alentejo, Beiras, ale głównie z Douro. Marki takie jak Marques de Borba czy Quinta de Foz są dostępne w Polsce, podobnie jak sztandarowa jego marka z Douro czyli Duorum. Tak rozbudowana firma rodzinna wymaga silnego wsparcia rodziny i po 25 latach pracy w firmie i uznaniu przez środowisko w postaci nagrody i tytułu „Senhor do Vinho” dziś João Portugal Ramos jest wspierany przez swoje córki: João Marię w dziedzinie enologii i Filipę w dziale marketingu. W 2016 roku firma w porozumieniu z konsorcjum CR&F Brand Acquisition przywróciła w ręce Portugalii stuletnią markę brandy CR&F – Carvalho Ribeiro & Ferreira.
Duorum Colheita Douro 2016
Z szerokiego portfolio firmy produkty z regionu Douro są w mojej opinii najciekawsze. To zastanawiające, że z odpowiednich siedlisk i w rękach doświadczonych winemakerów mogą powstać tak ciekawe wina. W tym przypadku mieliśmy dzieło córki João Portugal Ramos, czyli José Maria Soares Franco. Wino wyprodukowane z odmian touriga franca, touriga nacional oraz tinta roriz (klasyki blendu odmian z Douro) dojrzewało przez niespełna rok w beczkach z dębu francuskiego, a następnie w butelkach.
W efekcie uzyskano niezwykle aromatyczne wino o nutach czereśni, fiołków i kawy. W smaku spora koncentracja tego wina jest doskonale zrównoważona z nieco pikantną kwasowością i dopełniona dobrze zintegrowanymi, drobnoziarnistymi taninami. Finisz długi, przyjemny, nieco gastronomiczny.
Wino degustowałem do zestawu dojrzewających wędlin i serów, ale znakomicie będzie współgrało ze stekami, pieczoną wołowiną. Jednak niezwykle ciekawie wypadłoby w mojej opinii z zapiekanymi bakłażanami z tofu, a zatem potrawą wegańską
Winne okolice 